از خمیرترش تا دارو، ببینید که قار چ­ ها چطور زندگی روزانه­ ی ما را ممکن می ­سازند؟

قارچ ­ها در همه جا وجود دارند و وجود آن ­ها برای تمامی انواع حیات روی زمین ضروری است. آن ­ها درون بدن ما، در غذا، و روی زمینی که بر آن گام برمی ­داریم نیز وجود دارند. در این­جا به برخی جنبه­ هایی که نشان می­ دهد قارچ ­ها از اجزای ضروری زندگی روزانه­ ی ما هستند می ­پردازیم.

دارو

بسیاری از داروهای رایج با استفاده از قارچ ­ها تولید می ­شوند. برخی قارچ ­ها به طور طبیعی برای کشتن یا جلوگیری از رشد باکتری ­ها، آنتی ­بیوتیک تولید می­ کنند. محققی به نام الکساندر فلمینگ برای اولین بار در سال 1928 آنتی ­بیوتیک ­ها را کشف کرد. وی پس از بازگشت از تعطیلات خود مشاهده کرد که یک قارچ (Penicillium rubens) روی محیط کشتی از باکتری Staphylococcus aureus در حال رشد بود. او متوجه شد که هیچ باکتری در اطراف کلنی قارچ رشد نکرده است؛ در حقیقت آنتی ­بیوتیک­ هایی که قارچ تولید کرده بود، جلوی رشد باکتری را گرفته بود. این مسئله منجر به کشف آنتی ­بیوتیکی قوی شد که امروزه آن را با نام پنی ­سیلین می­ شناسیم. پنی ­سیلین نیز مانند اغلب آنتی ­بیوتیک ­های دیگری که توسط کپک ­ها تولید می ­شوند، با عفونت­ های باکتریایی مقابله می ­کند. سیکلوسپورین نیز یک ترکیب نجات­ بخش دیگر است که توسط Tolypocladium inflatum تولید می ­شود. سیکلوسپورین، واکنش ایمنی بدن ما را کاهش داده و از این طریق پیوند اعضا و نیز جراحی­ های زیبایی را ممکن می­ سازد. هم­چنین ما مدیون لُواستاتین هستیم که در داروهای کاهش ­دهنده­ ی کلسترول خون بالا وجود دارد و خطر ابتلا به بیماری ­های قلبی-عروقی را کاهش می ­دهد. این ترکیب به طور طبیعی در قارچ­ های بسیاری از جمله قارچ صدفی (Pleurotus ostreatus) و کپک Aspergillus terreus وجود دارد.

غذا

قارچ ­های خوراکی، خوشمزه هستند و چربی­ های مفید و پروتئین­ ها را به رژیم غذایی ما می­ افزایند؛ اما قارچ ­ها در بسیاری از غذاهای دیگر نیز پنهان شده ­اند. کپک­ هایی مانند Penicillium roqueforti و Penicillium camemberti موجب رسیدگی پنیر آبی (Roquefort) و کامِمبِرت می ­شوند. مخمرهای نانوا (!) که قارچ­ های تک ­سلولی و میکروسکوپی هستند، باعث ورآمدن نان می ­شوند. طی عمل تخمیر، مخمر و باکتری­ ها شروع به مصرف قند نموده و دی ­اکسیدکربن تولید می ­کنند که این امر موجب ورآمدن نان می ­شود. حتی شکلات نیز برای داشتن طعم بی ­نظیرش به قارچ ­ها وابسته است. دانه­ های کاکائو توسط جامعه ­ی میکروبی متشکل از مخمرها، قارچ ­های رشته ­ای و باکتری ­ها، تحت فرایند تخمیر قرار گرفته و طعم شکلاتی قوی که همگی آن را می­ شناسیم و دوستش داریم، ایجاد می­ک نند. چاشنی شور سس سویا نیز با باکتری­ ها و قارچ ­هایی که به منظور شکستن پروتئین ­های موجود در دانه­ های سویا به آن اضافه می­ شوند به عمل آورده می ­شود تا طعمی لذیذ را ایجاد نمایند. کورن (Quorn) نیز که منبع شناخته ­شده ­ای از پروتئین و جایگزینی برای گوشت است، محصول غذایی دیگری است که وجود آن بدون قارچ ­ها امکان­ پذیر نیست. این فرآورده توسط تخمیر با نژادی از یک نوع قارچ به نام Fusarium venenatum که در خاک یافت می­ شود، ساخته می ­شود. علاوه بر این، قارچ­ ها با در دسترس قرار دادن عناصر غذایی و آب برای گیاهان، به میوه ­ها و سبزیجات کمک می­ کنند تا رشد کنند. بسیاری از قارچ ­ها نیز با عمل به عنوان یک مدافع طبیعیِ محصولات زراعی در برابر آفات، این قابلیت را دارند که جایگزین مواد شیمیایی باشند. بدون شک قسمت اعظم غذایی که در بشقاب­ های ماست، کمکی از طرف دوستان قارچی ما دریافت کرده است!

خاک و گیاهان

زیر گام ­های ما، شبکه ­ای از قارچ ­ها وجود دارد که گیاهان را به یکدیگر مرتبط می ­سازد. بوته­ ی داخل حیاط شما به احتمال زیاد از طریق رشته­ های قارچی با درخت همسایه ­تان در ارتباط است. قارچ ­هایی که ریشه ­ها را به یکدیگر مرتبط می ­سازند، قارچ ­های مایکوریز نام دارند. تخمین زده می­ شود که ریشه ­ی حدود 90% گیاهان روی کره ­ی زمین با قارچ­ های مایکوریز تعامل داشته باشد. این قارچ ­ها به گیاهان در جذب آب، فراهم نمودن عناصر غذایی، و محافظت از آنان در برابر آفات و خشکسالی کمک می­کنند؛ در عوض گیاهان نیز قند حاصل از فتوسنتز را در اختیار قارچ ­ها قرار می ­دهند. گروه دیگری از قارچ ­ها که به گیاهان کمک می­ کنند، قارچ­ های اندوفیت نام دارند. آن ­ها در داخل گیاه، درون ریشه، شاخه ­ها و یا برگ ­ها زندگی می ­کنند. قارچ­ های اندوفیت موجود در گیاهان می ­توانند رشد گیاه و میزان مقاومت به بیماری­ ها، کمبود آب و سایر استرس­ ها را بهبود ببخشند. در عوض، قارچ­ های اندوفیت محلی برای زندگی داشته و می ­توانند گیاه میزبان خود را پس از مرگش تجزیه نموده و از آن تغذیه نمایند.

از گیاهان داخل باغ­ ها گرفته تا خاک زیر پا و غذای داخل یخچال­ ها، قارچ­ ها بازیکنان پنهانی زندگی روزمره ­ی ما هستند!

پیمایش به بالا